Sunday 3 April 2016

ISHTE KOHA E NJË PASHAI

Adem Zaplluzha- ISHTE KOHA E NJË PASHAI
          Poemë Nga libri: ”Krakëllimat e natës”
Mes rreshtave të një poeme
Teatri i njohur antikë
I ka shtrirë krahët
Dhe zgërdheshet
Si macet e zgjebosura

Këtu nata këlthit
Jo nga vaji
Por nga krakëllima e një korbi
shpirt sterrë

Mbi ballin e rrudhosur të liqenit
Si pulëbardhat e egra
Fluturuan do zogj nate
Dhe kurrë më nuk u kthyen
T’i njomin sqepat
E kafshuara të fjalëve


2.

Pa përfunduar akti i parë
Në gjymtyrët e skenës së baladave
Filluan krakëllimat
Tani më të njohura
Të erës

Thanë se është fundi i mjegullave
Por njerëzit s’ndaleshin të mendojnë
Piskamat lindnin trishtime
Britmat piskama
Edhe më të tërbuara

Dallgët e liqenit
Nuk fjetën atë natë
S’i zuri gjumi as zogjtë e ujit
Te shkallët e një gjëme
Po përgatitej preja e një mali
Që nuk shembej me asgjë

Në basamakun e tretë
Në këmbë qëndronte
Një shkëmb prej mishi
I cili asnjëherë
Dhe askurrë nuk u gjunjëzua


3.

Nga murishtat e kalasë
Një siluetë
Mbase paska filluar
Me çelë si lulja e kripës
Një tragjedi të re

Në ballkonin e sipërm
Një fllad dilte
Nga xhepat e çallmave
Dhe frynte me një trishtim të paparë

Gishti tregues i mbretit antik
Drejtohet kah toka
Një jetë njeriu
Tani më rrëshqet në harresë

4.

Britmat me gjasa ende dëgjohen
Nëpër kthinat e kujtesës
Një luan i tërbuar nga era e gjakut
Shikon habitshëm
Se si ulërinë njerëzit
Jashtë mureve veç ka filluar
Të bie një shi imcak

Qanin edhe gjethet
Nuk pushonte as xhadeja
Diku pas maleve
Hungëronin deri në tërbim
Një derr i egër
Dhe një varr i hapur

5.

Pelerina e bardhë
Mbase ajo bardhësi dallohej
Shumë pak
Nga ngjyra e qershisë
Një hije e kuqërremtë
Fshihej si fantazma pas mureve

Në anën e kundërt të sarkofagut
Dallohej një kryq prej gjaku e mishi
Ngulur në shpirtin e tokës
Ose në kokën e një njeriu
Po kalben arkivolet

Një kryq
I gozhduar në zemrën e mjegullave
Qante si kërthi te korijet
Fatin e një tragjedie
Që asnjëherë nuk e luajtën
Aktorët e një kohe të leckosur

6.

Qeshnin edhe zambakët
Me fustanin e erës
Joni i lustronte këpucët për festë
Nga gjëma e shekullit
Dolën ca zëra
Që i përngjanin atyre të cirqeve
Teuta si kurrë më parë
E mprehte shpatën e dallgëve
Dhe aq bukur i dukej
Fustani i kaltër prej algave
Sa që ja merrte bukurin detit

7.

Peshqit nuk pushuan gjatë tërë natës
Edhe një tjetër valle lozej
Ajo e mortit
Në maja shpatash

Gurgullonte qeshja e Ali Pashait
E Janina
Askujt nuk i tregoi ëndrrën
E një bese të thyer
Ëndrrën
E një kali të egër
I cili vraponte drejtë skëterrës
Me dizgjin prej shevari

8.

Thonë se atë natë
Liqeni nuk vuri gjumë në sy
Tërë kohën gjëmoi
Për një trishtim që e prite

Dhe erdhi mëngjesi
Dy palë sy
Si dy liqene qanin
Fatin e një rrapi të prerë
Nuk dihej më
Se nga cila anë frynte liqenza
E pjelljes së tradhtisë

9.

Shumë ngadalë
Me hapa të plumbta
Kërcëllinin rrotat
E një araba mbushur me zhivë

Hijerëndë 
Dhe me plotë madhështi
Dëgjohej uturima e peshkves
Mbi pluhurin e një xhadeje
Kalonte vdekja

Një gjysmë trupi
Si shpirti i sfinksit
Mbeti në Janinë
Kurse koka
Ah sa koka shqiptarësh
Thaheshin si këmishët e luftës
Në kamaren e turpit

10.

Kam dëgjuar
Ashtu thonë se e vetmja kokë
Që nuk qëndroi as një natë
Të plotë
Në atë kamare kokësh
Ishte ajo e shpirtit të Tepelenës

Ishte koka e një pashai
Që deshi të vdesë
Dhe të varroset
Vetëm në vegimin e përgjumur

11

Po të lindja edhe njëmijë herë
Nuk do të doja asnjë fat tjetër
Përpos të Ali pashait

Kokat përherë udhëtojnë dika
Por trupi
Mbetet si një mal
Që s’lëviz nga vendi

Le të jetë koka në Stamboll
Ose ku ta di unë se ku
Ama trupi
Dhe këpucët
Le të më varrosen në atdhe

Ky teatër antik
Nuk di a ishte dikur përrallë
Ose vetëm sot zgërdheshet
Me aktorët e panjohur

Kur dal nga poema
Ose hy në ëndrrën e saj
Dua që trupi dhe koka ime
Sërish
Dhe sërish të varrosen në atdhe

12.

Në flokët e shprishura
Të dallgëve    
Hingëllonte një kalë i kuq

Liqenza frynte
Nga të gjitha anët e ndërgjegjes
Në teatrin e bejlegut
Një mjekër bardhë luante
Me tespihe prej kristali

Era frynte e frynte
Mbi lisat e sëmurë
Flinte ëndrra e një zgjebe

Atdheu lëngonte si kurrë më parë
Nga një sëmundje aziatike
Një kalorës i zi
I përngjante sterrës së verbët
Kudo sterrë në hapësirë
Dhe shpirtra

Në sytë e përlotura të nënave
Krakëllimat e  çafkave
Mbulonin qiellin
Që lëngonte me shekuj

13

Mbase pritëm kot
Ta lozim rolin në aktin e parë
Pa i njohur mirë si duhet rregullat
E një drejtshkrimi të çoroditur
E mashtruam atdheun

Ishin si duket disa ëndrra
Të shthurura
Nuk dihej kur është mëngjesi
Dhe ku të zinte mbrëmja

Sekrete fantazmash të vdekura
Fshiheshin nën arkivolet prej eshtrave
Ishte një natë e tmerrshme
Natë e thikave të gjata

Kur e rrjepën hënën
Sterra fshihej pas hithrave
Vetëm gjaku belbëzonte
Në një gjuhë krejtësisht të panjohur

Nga një minare e re
Ende dëgjohej gjëma e një kryqi
Dhe vaji i tërthortë
Në lotin e një gruaje të dhunuar

Njerëzit me gjasa luteshin kot
Zoti i tyre i verbër
Veç kishte filluar t’i harroj
Orakujt e dehur
Nga kënaqësitë e çasteve banale

Ose nuk kishin ekzistuar
Asnjëherë më parë
Hijet e atyre perëndive
Në këto fusha të shkelura
Prej patkonjve të ndryshkur

Kujt t’i luteshin në këto çaste
Fëmijët e erës së algave
Mbase kishin vdekur
Edhe zotat pagan

Asnjë faltore nuk bëzante
Një heshtje e trishtuar
Përzihej tinëzisht
Me gjakun e shprishur të frikës


14.

Zoti im
Nëse mund të të quaj kështu
Ku ishe dje
Dhe në cilën ëndërr ike sot
Ku po fshihesh
Të ishe Zot si duhet
U kishe dalë zot zogjve pa fole

O Zot i im
Si të mbështetem në forcën tënde
Kur as vetveten
Nuk je në gjendje ta mbrosh

Zoti im
Mal i çmendur pa rrënjë
Ku është arkivoli yt
Me lejo të flijohem për frikën tënde
Me lejo ta zhgozhdoj sfinën e dhembjes
Nga shtati i lisit

Zoti im
Mos je shurdhuar
Apo nuk je duke dëgjuar aspak
Gjëmën e njeriut të vogël


15.

Mali me lisa po digjet
O Zot i im
Këputi dizgjinët e frikës
Dhe eja të zgjohemi nga kjo zhgjëndërr

Një djep diku te rapsodit
Po qanë me shekuj
Nën mështeknën e djegur
Fshihen faqet e një libri të vjetër

Mali me lisa e rrënjë
Po digjet
Të kujt janë këto duar
Që po i përkundin gjethet

I kujt jeni Ju o Zot i im
Ku ishit dje
Dhe ku jeni sot
Që na lë kështu jetim

Të përgjërojnë drurët
Mollët nëpër kopshte s’kanë më gjethe
O Zoti im i madh
Të padurueshme qenkan këto ethe


16.

Një mik më pat thënë
Se jam një lis pagan   
Tjetri nga mëngët i shkund
Të gjitha zotat e mi

Kurse unë
As nënë nuk kam  
Të më vajtoj për së gjalli

Më kanë ikur zogjtë nga mendja
Asnjë fjalë e urtë
Nuk gjendet në fjalorin tim
Vetëm kolonadat e disa perëndive
U bëjnë hije përgjumjes së lisave

E lisat prehen si arkivolet
Te varret e bardha
Zoti im
Te ato varre
Ku janë varrosur nga dy veta

Kush po i fsheh hingëllimat e luftës
Këto daulle që s’pushojnë
Mbase lindën nga librat e vjetër
Ashtu siç lindi tradhtia

17.
 
Te çezma
Dëgjoheshin disa çjerrje zërash
Nuk di
Athua i përngjante njeriut
Ose njeriu
I përngjante lehjes
Në majat e thikave të ndryshkura
Nata ishte e gjatë
                      
           Prishtinë, 22. Qershor 2013
18
Mbi një dunë të vjetër
Qante dervishi i ri
Shandanët me qirinj prej eshtrave
Paskan mbetur
Pa drita fosforeshente
 
Nata disi i kishte humbur
Orientimet e ecjeve
Kalëronte mbi një deve të lodhur
Me katër gunga

Gjethet e fishkura
Për herë të parë derdhën lot
Nëpër xhadenë e kalldrëmtë
Iknin kalorësit dështak

Një vaj i llahtarshëm
Dëgjohej edhe tejpërtejmes
Yjet në grevë urie
Sa pak ndriçojnë sonte xixëllonjat
Udhën e qumështit në ikje

19.

Te fanari ishin kyçur dritat
Asnjë anije nuk u kthye mbrëmë
Vetëm varkëtarët  llamburitnin
Mbi llahtarinë e një tragjedie

Te basamakët
Asnjëherë më nuk çelën zymbylat
As zambakët e Dukagjinit
Nuk ndjehen më mirë

Nënat me shamia të zeza
U përngjajnë qyqeve
E qyqet nënave

Qajnë edhe lisat e djegur
Qajnë gurët e një atdheu të kafshuar
Një arabaxhi i moshuar
Mbase ky njeri nuk qanë
Asnjë pikë loti që i përngjan peshkves
Nuk paska mbetur
Në sytë e sfilitur të erës
 
 
20
Nuk di se ku e mësuan njerëzit
Për fillimin
Nuk ishte në fillim
Një fillim i ri
Por përfundimi i një poeme
E cila lindi në malet e Këlcyrës
 
Ishte një histori e rastit
Shpirti rebel donte hakmarrje
Kurse një lumë
Nuk i përngjante më asnjë lumi
 
Derdhej duke gjarpëruar ledheve
Si gjarpri i sëmurë
Një hije e zezë
Me do krakëllime korbash
Mbase nuk donte të ndalej kaq afër
Synonte varrin e të gozhduarit
 
Me një vajë të padëgjuar
Qanin malet e stralltë të hënës
Meteorët këputeshin nga hapësira
Si kokrra molle pa gjethe
Netët aziatike
Nuk i ndalnin avazet e vjetra
 
Qante edhe një nënë pa burrë
Kush do ja mbylli arkivolin
E syrit të hapur
 
Këlcyra zgjohej si e çmendur
Nga një ankth i llahtarshëm
Netët më nuk kishin gjumë

Në ofshamën e lumit idhnak
Në dysh u ndanë
Tespihet
Prej një mallkimi të stralltë

 21.
Më duket se ndonjëherë
Nuk kam lidhje me historinë
Sa herë që desha
T’i zgjoj baladat
Para syve të gështenjtë të frikës
Çmalleshin  me të kaluarën
Rapsodit e të gjitha kohërave

Nuk lash libër pa lexuar
Mbase një histori e ngjashme
Po përsëritet edhe kësaj here
Një kërthi i dehidruar
Ka gjasa
Të mbijetoj përmbytjen e mjegullave
22.
 
Një hije fut e zezë
Mbante në dorën e djathtë
Një legen bakri
Era pëshpëriti si në ethe
Është koha e avdesit
 
Sfinksi i maleve
Shikonte me përbuzje
Dorën që dridhej mbi kokën e malit
Dridheshin
Edhe flluskat e lotit të pikëllimit
 
Lartë në qiell
Disa yje endacak
Shikonin si në teatrin antik
Mjekrën e bardhë të Këlcyrës
 
Liqenza edhe kësaj herë
Nuk e njohu frikën
Shikonte lotin e legenit
Se si përtypej nga tmerri
 
Te plepat e liqenit befasisht
Pushuan krakëllimat
Asnjë zë çafke
Nuk i pëshpëriti fjalët e ringjalljes
23.
 
Si nga një lashtësi e tejdukshme
Luani u ngrit në dy këmbët e pasme
U ngritën edhe lisat
Rrapi plak
Përmallshëm lotoi si era
 
Në ahurin
Përballë  shelgjeve të pikëlluara
Hingëllonte vetëm gjoku i Lekës
Hingëlloi edhe nata e fundit
E syve të kaltër
 
Një hënë humbi te mjegullat
Këlcyra kësaj herë
Dënesi për herë të fundit
Me lotët stralltë të egërsisë
                   

           Prishtinë, 23 qershor 2013

No comments: